Giảm tổn thất điện năng (TTĐN) đó là giảm tiêu hao trong quy trình truyền tải điện năng đến thiết bị tiêu thụ điện, điện năng thương phẩm là giá trị hàng hòa mà nhà cung ứng truyền tải đến khách hàng, trong đó phân phối điện là khâu sau cùng của lắp đặt hệ thống điện đưa điện năng trực tiếp tới người tiêu dùng .
Tổn thất trên lưới điện phân phối gồm có tổn thất phi kỹ thuật (tổn thất thương mại) và tổn thất kỹ thuật. Tổn thất phi kỹ thuật (tổn thất thương mại) gồm có 4 dạng tổn thất như sau:
• Trộm điện (câu, móc trộm).
• Không thanh toán hoặc chậm thanh toán hóa đơn tiền điện.
• Sai sót đo đạc tổn thất kỹ thuật.
• Sai sót thống kê phân loại và tính hóa đơn khách hàng.
Tổn thất phi kỹ thuật lệ thuộc vào cơ chế quản lý, quy chuẩn quản lý hành lý. Tổn thất kỹ thuật trên lưới điện phân phối cốt yếu trên dây dẫn và các máy biến áp phân phối. Tổn thất kỹ thuật bao gồm tổn thất công suất tác dụng và tổn thất công suất chống lại . Tổn thất công suất phản kháng do từ thông rò và gây từ trong các máy biến áp và cảm kháng trên đường dây. Tổn thất công suất phản kháng chỉ làm lệch góc và ít tác động đến tổn thất điện năng. Tổn thất công suất lợi ích có ảnh hưởng đáng kể đến tổn thất điện năng. Thành phần tổn thất điện năng do tổn thất công suất lợi ích được tính toán như sau:
∫ ∆ A = ∆ P( t). Dt (1)
Trong đó, ∆P(t) là tổn thất công suất tác dụng trên đường dây và máy biến áp tại thời khắc t. Việc đo đạc tổn thất điện năng theo công thức (1) thông thường thực hiện theo giải pháp dòng điện đẳng trị lệ thuộc vào đồ thị phụ tải hoặc theo thời gian sử dụng công suất lớn nhất. Tổn thất công suất lợi ích bao gồm tổn thất sắt, do dòng điện Foucault trong lõi thép và tổn thất đồng do hiệu ứng Joule trong máy biến áp. các loại tổn thất này có các căn nguyên chủ yếu như sau:
• Đường dây phân phối quá dài, bán kính cấp điện lớn
• Tiết diện dây dẫn quá nhỏ, đường dây bị xuống cấp, ko được cải tạo nâng cấp.
• Máy biến áp phân phối thường xuyên mang tải nặng hoặc quá tải
• Máy biến áp là loại có tỷ lệ tổn thất cao hoặc vật liệu lõi từ không tốt dẫn tới sau
Một thời gian tổn thất tăng lên
• Vận hành ko đối xứng liên tục dẫn tới tăng tổn thất trên máy biến áp
• Nhiều thành phần sóng hài của các phụ tải công nghiệp tác động vào các cuộn
Dây máy biến áp làm tăng tổn thất.
• Vận hành với hệ số cosφ thấp do thiếu công suất chống lại
 |
| Sự cố lưới điện là một trong những nguyên nhân chính gây tổn thất điện năng |
- Mục tiêu giảm tổn thất trên lưới điện phân phối chịu tác động của khá nhiều yếu tố và đòi hỏi nhiều phương án đồng bộ. Các phương án quản lý, hành chính nhằm giảm tổn thất thương mại cần thực hiện song song với các nỗ lực giảm tổn thất kỹ thuật.
Giải pháp quản lý kỹ thuật - vận hành
+ Không để quá tải đường dây, máy biến áp, thường trực theo dõi các thông số vận hành lưới điện, tình hình thúc đẩy phụ tải để có kế hoạch vận hành, cải tạo lưới điện, hoán chuyển máy biến áp đầy, non tải một cách hợp lý, không để quá tải đường dây, quá tải máy biến áp trên lưới điện.
+ Không để các MBA phụ tải vận hành tải lệch pha. lịch trình hàng tháng đo dòng tải từng pha Ia, Ib, Ic và dòng điện dây trung tính Io để chấp hành cân pha khi dòng điện Io lớn hơn 15% trung bình cộng dòng điện các pha.
+ Đảm bảo vận hành cách thức tối ưu: Thường xuyên tính toán kiểm tra đảm bảo cách thức vận hành tối ưu trên lưới điện. Đảm bảo quản lý điện áp trong phạm vi cao chấp nhận theo quy tắc hiện hành và tài năng chịu đựng của thiết bị.
+ Theo dõi thường xuyên cosφ các nút trên lưới điện, đo đạc vị trí và dung lượng thiết kế tụ bù tối ưu để quyết định lắp đặt, hoán chuyển và vận hành hợp lý các bộ tụ trên lưới nhằm giảm tổn thất điện năng.
+ Kiểm tra, bảo dưỡng lưới điện ở tình trạng vận hành tốt. chấp hành kiểm tra bảo trì lưới điện đảm bảo các tiêu chuẩt kỹ thuật vận hành. Hành lang lưới điện, tiếp địa, mối tiếp xúc, cách điện của đường dây, thiết bị… Không để các mối nối, tiếp xúc (trên dây dẫn, cáp, đầu cực thiết bị v.v...) tiếp xúc ko tốt gây phát nóng dẫn tới tăng TTĐN.
+ Thực hiện tốt công tác duy trì kỹ thuật vận hành ngăn ngừa sự cố: Đảm bảo lưới điện ko bị sự cố để duy trì kết dây cơ bản có TTĐN thấp.
+ Thực hiện vận hành kinh tế máy biến áp: Đối với các khách hàng có TBA chuyên sử dụng mà tính chất của phụ tải duy trì theo mùa vụ, đơn vị kinh doanh bán điện phải chuyển động, thuyết phục khách hàng lắp đặt thêm MBA có công suất nhỏ riêng phù hợp phục vụ cho nhu cầu này hoặc cấp bằng nguồn điện hạ thế địa điểm nếu có điều kiện để tách MBA chính ra khỏi vận hành.
+ Hạn chế các thành phần không cân bằng và sóng hài bậc cao: Thực hiện kiểm tra cùng với khách hàng gây méo điện áp trên lưới điện. Trong điều kiện gây tác động lớn đến méo điện áp, yêu cầu khách hàng phải có phương pháp khắc phục.
+ Từng bước loại dần các thiết bị không tin cậy, hiệu suất kém, tổn thất cao bằng các thiết bị mới có hiệu suất cao, tổn thất thấp (đặc biệt là cùng với MBA).
 |
| Kiểm tra bảo dưỡng thay thế thiết bị năng suất kém nhằm giảm tổn thất điện năng |
Giải pháp quản lý buôn bán
+ Đối với kiểm định bước đầu công tơ: Phải đảm bảo chất lượng kiểm định bước đầu công tơ để công tơ đo đếm chuẩn xác trong cả chu kỳ làm việc (5 năm cùng với công tơ 1 pha, 2 năm cùng với công tơ 3 pha).
+Đối với hệ thống đo đếm thi công mới: Phải đảm bảo thiết kế lắp đặt hệ thống đo đếm bao gồm công tơ, TU, TI và các thiết bị giám sát từ xa (nếu có) bảo đảm cấp chính xác, được niêm phong kẹp chì và có các giá trị định mức (dòng điện, điện áp, tỉ số biến…) phù hợp với phụ tải. thiết kế và chấp hành nghiêm quy định về thiết kế, kiểm tra và nghiệm thu công tơ để bảo đảm sự giám sát chéo giữa các khâu nhằm đảm bảo không có sai sót trong các bước lắp đặt, nghiệm thu hệ thống đo đếm.
- Thực hiện kiểm định, thay thế định kỳ công tơ đúng thời hạn theo quy tắc (5 năm cùng với công tơ 1 pha, 02 năm đối với công tơ 3 pha).
- Thay thế hệ thống đo đếm đúng hạn kiểm định nhằm bảo đảm đo đếm chính xác
- Thực hiện kiểm tra, bảo trì hệ thống đo đếm: thợ sửa điện nước tại nhà chấp hành quy định về kiểm tra, bảo trì hệ thống đo đếm (công tơ, TU, TI…) để đảm bảo các thiết bị đo đếm trên lưới được niêm phong duy trì tốt, có cấp chuẩn xác phù hợp bảo đảm đo đếm đúng. chấp hành chế độ quản lý, kiểm tra để kịp thời phát hiện và dành chỗ ngay thiết bị đo đếm bị sự cố (công tơ kẹt cháy, TU, TI cháy hỏng…), hư hỏng hoặc bị can thiệp trái phép trên lưới điện. ko được để công tơ kẹt cháy quá một định kì ghi chỉ số.
- Củng cố nâng cấp hệ thống đo đếm: Từng bước vận dụng công nghệ mới, lắp đặt dành chỗ các thiết bị đo đếm có cấp chính xác cao cho phụ tải lớn. dành chỗ công tơ điện tử 3 pha cho các phụ tải lớn; ứng dụng các giải pháp đo xa, giám sát thiết bị đo đếm từ xa cho các phụ tải lớn nhằm tăng cường theo dõi, phát hiện sai sót, sự cố trong đo đếm.
- Thực hiện lịch ghi chỉ số công tơ: Đảm bảo ghi chỉ số công tơ đúng lộ trình, định kỳ theo quy định, đúng ngày đã thỏa thuận với khách hàng, tạo điều kiện để khách hàng cùng giám sát, đảm bảo chuẩn xác kết quả ghi chỉ số công tơ và thành quả sản lượng đo đạc TTĐN. Củng cố và nâng cao chất lượng ghi chỉ số công tơ, đặc biệt đối với khu vực thuê dịch vụ điện nông thôn ghi chỉ số nhằm mục đích tìm thấy kịp thời công tơ kẹt cháy, hư hỏng ngay trong quá trình ghi chỉ số để xử lý kịp thời.
- Đảm bảo ghi chỉ số công tơ đúng ngày, lộ trình qui định .
+ Khoanh vùng nhận định TTĐN: Thực hiện lắp đặt công tơ ranh giới, công tơ cho từng xuất tuyến, công tơ tổng từng TBA phụ tải qua đó theo dõi nhận định biến động TTĐN của từng xuất tuyến, từng TBA công cộng hàng tháng và lũy kế đến tháng thực hiện để có giải pháp xử lý cùng với những biến động TTĐN. Đồng thời so sánh kết quả lũy kế với kết quả đo đạc TTĐN kỹ thuật để đánh giá thực tế vận hành cũng như năng lực có TTĐN thương mại thuộc địa điểm đang xem xét.
+ Đảm bảo phụ tải đúng với từng đường dây, từng khu vực .Kiểm tra, xử lý nghiêm và quảng bá ngăn ngừa các biểu lộ lấy cắp điện.Tăng cường công tác kiểm tra chống các hành vi lấy cắp điện, cần thực hiện thường xuyên liên tục trên mọi địa bàn, đặc biệt là cùng với các khu vực nông thôn mới tiếp nhận bán lẻ; Phối hợp với các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương xử lý nghiêm theo đúng quy định đối với các vụ vi phạm lấy cắp điện. phối hợp với các cơ quan truyền thông quảng bá ngăn ngừa thể hiện lấy cắp điện. Giáo dục để các nhân viên quản lý vận hành, các đơn vị và người dân lưu tâm đến vấn đề giảm TTĐN, tận dụng điện năng.
- Cùng cộng đồng chấp hành các phương án tiết kiệm điện
+ Thực hiện tăng cường nghiệp vụ quản lý khác: Xây dựng và chấp hành nghiêm quy định duy trì kìm, chì niêm phong công tơ, TU, TI, hộp bảo vệ hệ thống đo đếm; thi công quy định kiểm tra, xác minh cùng với các trường hợp công tơ cháy, mất cắp, hư hỏng… nhằm ngăn ngừa hiện tương thông đồng với khách hàng sai phạm sử dụng điện; Tăng cường phúc tra ghi chỉ số công tơ để bảo đảm việc ghi chỉ số đúng quy tắc của quy trình kinh doanh.
Tóm lại
- Giảm tổn thất điện năng cần thực hiện ngay từ trong giai đoạn thiết kế-quy hoạch hoặc cải tạo, đầu tư thi cong dien nuoc xây dựng công trình . tuy nhiên, các phương án kỹ thuật ứng dụng trong quá trình vận hành lại là các phương án thiết thực và hiệu quả nhất và thường gặp nhiều phức tạp . Chẳng hạn, phụ tải có đặc trưng biến động theo thời gian và tăng lên theo khu vực, do đó dung lượng thiết bị bù công suất chống lại tại các nút sẽ luôn đổi thay chứ không bất biến. do vậy cần phải rõ ràng lại các vị trí thi công điện nước và điều chỉnh lượng công suất bù trên lưới điện khi cần thiết . Với vị trí thi công và lượng công suất bù tối ưu. Vận hành ko đối xứng ảnh hưởng đến tỷ lệ tổn thất nhưng việc rõ ràng và phân tích các giải pháp vận hành tìm ra giải pháp tối ưu rất khó khăn .
Na ná như vậy, hiện giờ phụ tải công nghiệp tăng lên đáng kể, thành phần sóng hài của các phụ tải loại này là nguyên nhân tăng tổn thất điện năng trong các máy biến áp. Việc phân tích, nhận định nhằm đưa ra biện pháp giảm các tác động của sóng hài đòi hỏi những dụng cụ công nghệ nhất định.
- Phần mềm phân tích lưới điện phân phối chấp hành các tính toán tối ưu chế độ vận hành, lập các biện pháp xử lý trong các trường hợp sự cố, sa thải phụ tải. Sơ đồ lưới điện được mô tả theo pha và bố trí trên nền bản đồ số chấp nhận lập kế hoạch thời điểm xuất hiện phụ tải, đo đạc các chế độlàm việc của lưới điện phân phối.
- Ngoài việc giải quyết các vấn đề kỹ thuật như phân tích bố trí công suất chống cự, xác định các thành phần sóng hài, tính toán chế độ vận hành ko đối xứng. Kế hoạch giảm tổn thất điện năng có thể được thi công từ nhiều phương án kỹ thuật và theo lộ trình phân bổ theo thời gian. Kế hoạch cũng có thể thay đổi cập nhật phù hợp với sự biến động của phụ tải hoặc nguồn điện cung cấp .
Vận dụng phần mềm OMS (OMS-Outage Management System) để duy trì sự cố
+ Với các tính năng kết hợp nhận định và phân tích độ tin cậy vận hành của lưới điện, phần mềm là phương tiện hỗ trợ công tác thiết kế, các phương pháp như duy trì sự cố (OMS-Outage Management System), ứng dụng nền bản đồ số (GIS) hay hết hợp với hệ thông thu thập và quản lý dữ liệu (SCADA) đều có thể ứng dụng đối với phần mềm.
Hệ thống duy trì và giám sát hệ thống điện SCADA
+ Nâng cao năng lực thông qua các dụng cụ hiện đại và đồng bộ là một trong những hướng đi tích cực nhằm đạt được mục tiêu về quản lý vận hành lưới điện phân phối. Giảm tổn thất điện năng sẽ vẫn là mục tiêu cần thiết của các đơn vị Điện lực. Việc tiếp cận và làm chủ công nghệ là biện pháp hiệu quả giúp nâng cao năng lực của các kỹ sư thiết kế và vận hành lưới điện.
+ Thực tế các biện pháp quản lý nêu trên không mới, có thể vẫn đang được triển khai thực hiện, nhưng thực hiện chưa hiệu quả, vì vậy cần phải rà soát lại toàn bộ các vấn đề một cách có hệ thống, đánh giá khách quan, nhìn từ nhiều khía cạnh, chỉ khi chữa được căn nguyên cốt lõi của căn bệnh thì bài toán giảm tổn thất điện năng mới có thể giải quyết được.
-------------------------------------------------------------------------------------------
Website: http://diennuocaz.com
Văn phòng công ty : Ngõ 210. Đường Hoàng Văn Thái. Thanh Xuân. Hà Nội
HotLine: 094 889 50 60 - 094 734 83 86 - 0978 56 34 68 ( Anh Hiếu )