Các thợ điện nước đào đất trong khu vực có các tuyến ngầm (dây cáp ngầm, đường ống dẫn nước, dẫn hơi …) nên có văn bản chấp nhận của cơ quan duy trì các tuyến đó và sơ đồ hướng dẫn vị trí, độ sâu của công trình, văn bản thỏa thuận của cơ quan này về giải pháp làm đất, biện pháp bảo vệ và bảo đảm an toàn cho công trình . Đơn vị thi công sửa điện nước phải đặt biển báo, tín hiệu thích hợp tại địa điểm có tuyến ngầm và phải cử cán bộ kỹ thuật giám sát trong suốt quy trình làm đất.
Đào đất ở gần đường cáp điện ngầm đang vận hành nếu ko được phép cắt điện thì phải có phương án đảm bảo an tâm về điện cho công nhân đào và nên có sự giám sát trực tiếp của cơ quan quản lý đường cáp đó trong suốt thời gian đào.
Khi đang đào đất nếu thấy xuất hiện hơi, khí độc phải lập tức ngừng thi công ngay và công nhân phải ra khỏi nơi nguy hiểm cho tới khi có các giải pháp khử hết hơi khí có hại đó.
Đào hố móng, đường hào … gần lối đi, tuyến giao thông, trong khu dân cư phải có rào ngăn và biển báo, ban đêm phải có đèn đỏ báo hiệu.
Ở trong địa điểm đang đào đất phải có biện pháp thoát nước đọng để tránh nước chảy vào hố đào làm sụt lỡ thành hố đào.
Đào hố móng, đường hào ở vùng đất có độ ẩm tự nhiên và ko có mạch nước ngầm có thể đào vách thẳng với chiều sâu đào cụ thể như sau:
- Không quá 1 (m) với loại đất mềm có thể đào bằng cuốc bàn;
- Ko quá 2 (m) với loại đất cứng phải đào bằng xà beng, cuốc chim, choòng…
- Trong mọi trường hợp đào đất khác với điều kiện vừa nêu trên phải đào đất có mái dốc hoặc làm chống vách.
- Cấm đào theo kiểu hàm ếch hoặc tìm thấy có vật thể ngầm phải ngừng thiết kế ngay và công nhân phải rời khỏi vị trí đó cho tới nơi an tâm . Chỉ được thiết kế lại sau khi đã phá bỏ hàm ếch hoặc vật thể ngầm đó.
- Đào hố móng, đường hào trong giới hạn chịu tác động của xe máy và thiết bị gây chấn động mạnh phải có biện pháp ngăn ngừa sự phá hoại mái dốc.
- Mỗi ngày phải cử người kiểm tra tình trạng vách hố đào, mái dốc. Nếu tìm thấy vết nứt dọc theo thành hố móng, mái dốc phải ngừng làm việc ngay. Người giống như máy móc, thiết bị phải chuyển đến vị trí an toàn . Sau khi có phương án xử lý thích hợp mới được tiếp tục làm việc.
- Lối lên xuống hố móng phải làm bậc dài ít nhất 0.75 m rộng 0.4 m. Khi hố đào hẹp và sâu phải sử dụng thang tựa. Cấm bám vào các thanh chống vách hoặc chống tay lên miệng hố đào để lên xuống.
- Lấy đất bằng gầu, thùng … từ hố móng, đường hào lên phải có mái che bảo vệ chắc chắn bảo đảm an tâm cho công nhân đào. Khi nâng hạ gầu thùng … phải có tín hiệu thích hợp để tránh gây tai nạn.
Vụ thứ 1 : Vào lúc 10 giờ 15 phút ngày 12/7/2004 tại dự án lắp đặt đường ống thoát nước thải phường Tân Phong, quận 7 do Cty TNHH Đ.T lắp đặt đã xẩy ra vụ tai nạn sạt lỡ đất làm chết một công nhân khi được phân công xuống đường hào có bề rộng 1.2 m, chiều sâu 1.6 m để thi công trét mối nối hai miệng ống cống thoát nước thì bất ngờ đất hai bên đường hào bị sụt lỡ đè ngang người.
Căn nguyên gây ra tai nạn lao động : Thi công đào hào trên nền đất san lấp, không đảm bảo độ kết dính, dễ bị sạt lỡ, không có phương án chống vách. sai phạm điều 12 – 3.4 TCVN 5308 – 91 “Quy phạm kỹ thuật an tâm trong xây dựng” do Bộ Xây dựng ban hành ngày 1/12/1990.
Vụ thứ 2: Vào lúc 04 giờ 40 phút sáng ngày 19/12/2004 tại dự án lắp đặt đường ống cấp nước phường Bình Hưng Hòa B, quận Bình Tân, Tp. Hồ Chí Minh đã xẩy ra vụ tai nạn lao động làm chết 01 công nhân Ng.T.A và bị thương 01 công nhân L.M.T
Tóm tắt diễn biến của vụ tai nạn lao động: Sau khi liên hệ để ngưng cấp nước tuyến đường ống (800 đáp ứng cho việc đấu nối, tổ thi công của đội thiết kế số 14 gồm 05 công nhân (Ng.T.A – tổ trưởng, L.M.T, Ph.V.H, B.Q.H và Tr.M.M) chấp hành công việc. Do tại vị trí thiết kế có đường cáp ngầm 15KV nên các công nhân đã tiến hành đào thăm dò vào bình minh . tới 19 giờ các công nhân ra công trường chuẩn bị lắp đặt tiếp, tổ trưởng Ng.T.A giao cho công nhân L.M.T đi đường dây điện chiếu sáng báo hiệu khu vực thiết kế . Tổ lắp đặt thuê một xe đào để đào hố thi công ( kích cỡ của hố dài 5m ( ngang 3m ( sâu 2,5m), đến 22 giờ các công nhân khởi đầu công việc xuống tháo mặt bích đầu ống (800 để dành chỗ bằng mặt bích nối. Khi tháo mặt bích đầu ống thì nước trong đường ống (800 trào ra ngoài làm ngập hố. Các công nhân sử dụng bơm tháo nước ra ngoài nhưng lượng nước trong đường ống nhiều, bơm ko kịp nên ba công nhân H, H, T phải lặn xuống để đấu nối mặt bích. tới khoảng hơn 4 giờ sáng ngày 20/12/2004, công nhân H, H lên bờ nghỉ, dưới hố còn công nhân T tiếp tục làm, tổ trưởng T. A thấy vậy xuống phụ làm tiếp. tới gần 05 giờ đột nhiên thấy công nhân T. A ngoi lên kêu điện giật mấy tiếng rồi chìm xuống. Các công nhân trong nhóm lấy cây gỗ để đẩy công nhân T và T. A lên nhưng ko được liền kêu lái xe đào sử dụng gầu để múc các nạn nhân lên. Lần đầu xe gầu múc được công nhân T. A lên rồi tiếp tục dùng gầu tìm công nhân T. Sau vài lần sử dụng gầu múc ko được thì gầu đụng vào đường dây điện cao thế 15KV làm tróc lớp vỏ bảo vệ bên ngoài nên lái xe không tìm nữa. Trên bờ các công nhân làm hô hấp nhân tạo cho công nhân Tuấn Anh nhưng không cứu được.
Căn nguyên gây ra tai nạn lao động:
- Hệ thống điện chiếu sáng báo hiệu công trường thi công lắp đặt ko đúng tiêu chí kỹ thuật, ko có phương án bảo vệ chống rò điện, dây điện bị hở cách điện không được treo cao hoặc đi trong ống bảo vệ đúng quy cách kỹ thuật làm rò điện gây tai nạn. Vi phạm tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4086-1985 “An toàn điện trong thi công – yêu cầu chung”.
- Không thực hiện đúng phương pháp an toàn thi công đấu nối đường ống trong tình huống hố móng bị ngập nước, ko bơm hết nước trong hố móng trước khi thiết kế đấu nối trong hố.
- Thiếu kiểm tra tình trạng an tâm của các thiết bị, đồ đạc, trang bị đèn chiếu sáng, không tìm ra công nhân dùng dây dẫn điện ko bảo đảm an tâm . Thiếu kiểm tra, giám sát an tâm khi giao việc tổ chức thiết kế cho tổ để đảm bảo công nhân thực hiện đúng nội quy an tâm lao động.